Rozdział 13

Przypowieści o Królestwie[1]

Przypowieść o siewcy
(Mk 4,1-9; Łk 8,4-8)

13

1Tego dnia wyszedł Jezus z domu^a i usiadł nad morzem. 2I zebrały się

przy Nim wielkie tłumy;[2] tak że wszedł do łodzi^a i usiadł, a cały tłum

stał na brzegu. 3I powiedział im wiele w przypowieściach,[3] mówiąc:

Oto wyszedł siewca,^a aby siać. 4A gdy on siał, niektóre^a padły przy drodze

 i przyleciały ptaki — i zjadły je. 5Inne zaś padły na miejsce skaliste,^a[4] gdzie

nie miały wiele gleby, i szybko wystrzeliły w górę, dlatego że gleba nie była

głęboka.^b 6Gdy zaś wzeszło słońce,^a zostały spieczone, a ponieważ nie miały

korzenia, uschły. 7Inne znów padły między ciernie,^a ciernie natomiast wyrosły

i zadusiły je. 8Jeszcze inne padły na dobrą ziemię^a i wydały owoc,^b te sto,^c

 te sześćdziesiąt, a tamte trzydzieści. 9Kto ma uszy, niech słucha.^a

 

Powód zwiastowania w podobieństwach
(Mk 4,10-12; Łk 8,9-10)

10Wówczas podeszli uczniowie i zapytali Go: Dlaczego mówisz do nich

w przypowieściach? 11On zaś odpowiedział im: Wam zostało dane poznać

tajemnice^a Królestwa Niebios,^b ale tamtym nie zostało dane.^c[5]

12Ktokolwiek bowiem ma,^a temu będzie dane i będzie miał w nadmiarze;

ktokolwiek zaś nie ma, temu również to, co ma, zostanie odebrane. 13Dlatego

mówię do nich w przypowieściach, że patrząc, nie widzą, i słuchając,

nie słyszą ani nie rozumieją.^a 14I spełnia się na nich proroctwo Izajasza, które

głosi:

    Słuchem będziecie słuchać [6] i nie zrozumiecie;
wpatrzeni będziecie patrzeć i nie zobaczycie.

15 Gdyż tłuszczem obrosło serce tego ludu,
z trudem uszami usłyszeli,
swoje oczy zamknęli, aby oczami nie zobaczyli^a
ani uszami nie usłyszeli,
[aby] sercem nie zrozumieli, nie nawrócili się —
i abym ich nie wyleczył.^b[7]

16Lecz szczęśliwe wasze oczy, że widzą, i wasze uszy, że słyszą,^a 17bo

zapewniam was, że wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło zobaczyć to,

co wy widzicie, a nie zobaczyli, i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli.^a

 

Wyjaśnienie podobieństwa o siewcy
(Mk 4,13-20; Łk 8,11-15)

18Wy zatem wysłuchajcie przypowieści o siewcy.[8] 19Do każdego, kto słucha

słowa o Królestwie^a i nie rozumie,[9] przychodzi zły[10] i porywa to, co zostało

zasiane w jego sercu — to jest zasiany przy drodze. 20Zasiany zaś na gruncie

skalistym to ten, kto słucha słowa i zaraz z radością je przyjmuje, 21ale nie ma

w sobie korzenia,[11] przeciwnie: wytrzymuje tylko chwilę, gdy nastaje ucisk

lub prześladowanie z powodu słowa, zaraz się zraża.^a 22Z kolei posiany

między ciernie to ten, kto słucha słowa, ale troska^a tego wieku i oszustwo

bogactwa^b duszą słowo i staje się bezowocne. 23A posiany na dobrej ziemi to

 ten, kto słucha słowa i rozumie [je]; ten właśnie wydaje owoc^a i czyni: ten sto,

ten sześćdziesiąt, a tamten trzydzieści.

 

Podobieństwo o pszenicy i kąkolu

24Przedłożył im też inną przypowieść: Królestwo Niebios podobne jest^a do

 człowieka, który posiał dobre nasienie na swojej roli.^b [12] 25A gdy ludzie

spali, przyszedł jego nieprzyjaciel,^a nasiał kąkolu[13] między pszenicę,^b

i odszedł. 26Kiedy zboże podrosło i wydało owoc, wtedy pokazał się też

kąkol. 27Przyszli więc słudzy gospodarza i zapytali go: Panie, czy nie posiałeś

dobrego nasienia na swojej roli? Skąd więc ma kąkol? 28Odpowiedział:

Nieprzyjaciel to zrobił. Słudzy na to: Czy chcesz więc, abyśmy poszli i zebrali

go? 29Odpowiedział: Nie! Abyście czasem zbierając kąkol, jednocześnie nie

powyrywali z nim pszenicy. 30Pozwólcie obu rosnąć razem aż do żniwa.^a

A w czasie żniwa powiem żeńcom: Zbierzcie najpierw kąkol i powiążcie go

w snopy na spalenie, pszenicę natomiast zbierzcie do mojego spichrza.^b

 

Przypowieść o ziarnie gorczycy
(Mk 4,30-34; Łk 13,18-20)

31Przedłożył im też inną przypowieść: Królestwo Niebios podobne jest do

ziarnka gorczycy,^a[14] które wziął człowiek i zasiał na swojej roli.

32Wprawdzie jest ono mniejsze niż wszystkie nasiona, ale kiedy wyrośnie, jest

większe od warzyw[15] i staje się drzewem, tak że zlatują się ptaki niebieskie^a

i budują gniazda w jego gałęziach.

 

Przypowieść o zakwasie
(Łk 13,21)

33Opowiedział im inną przypowieść: Królestwo Niebios podobne jest do

zakwasu,^a[16] który wzięła kobieta i zmieszała z trzema satonami[17] mąki,

aż się wszystko zakwasiło.

34To wszystko Jezus mówił do ludu w przypowieściach, a bez przypowieści

nic do nich nie mówił.^a 35W ten sposób spełniło się to, co zostało powiedziane

przez proroka, gdy mówił:

    Otworzę w przypowieściach moje usta,^a
wypowiem rzeczy zakryte^b od założenia świata.^c[18]

 

Wyjaśnienie podobieństwa o pszenicy i kąkolu

36Następnie rozpuścił tłumy i poszedł do domu. Wówczas podeszli do Niego

Jego uczniowie z taką prośbą: Wyjaśnij^a nam dokładnie przypowieść o kąkolu

na roli.^b 37Odpowiedział im: Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn

Człowieczy;^a 38rolą^a jest świat, dobrym nasieniem synowie Królestwa,

kąkolem synowie złego,^b 39nieprzyjacielem, który go rozsiał, jest diabeł,^a

żniwem jest koniec wieku,^b a żeńcami są aniołowie. 40Jak więc zbierany się

kąkol i palony w ogniu, tak będzie przy końcu wieku.^a 41Syn Człowieczy

pośle swoich aniołów^a i zbiorą z Jego Królestwa^b wszystkie skandale^c oraz

dopuszczających się bezprawia,^d 42i wrzucą ich do ognistego pieca;^a[19] tam

będzie płacz i zgrzytanie zębów.^b 43Wtedy sprawiedliwi rozbłysną jak słońce^a

w Królestwie swego Ojca.^b[20] Kto ma uszy, niech słucha!^c

 

Przypowieść o skarbie ukrytym w roli[21]

44Królestwo Niebios podobne jest do skarbu^a ukrytego^b w roli,^c który

 człowiek znalazł, ukrył, uradowany odszedł, sprzedał wszystko, co ma, i kupił

tę rolę.^d

 

Przypowieść o perle[22]

45Dalej Królestwo Niebios podobne jest do człowieka żeglującego po

morzach w poszukiwaniu pięknych pereł. 46Gdy znalazł jedną drogocenną

perłę,^a odszedł, sprzedał wszystko, co miał, i nabył ją.^b

 

Przypowieść o sieci[23]

47Dalej Królestwo Niebios podobne jest do sieci,[24] zarzuconej w morze

 i zgarniającej z każdego rodzaju^a 48którą po napełnieniu wyciągnęli się na

brzeg, usiedli, dobre wybrali do naczyń, a złe wyrzucili na zewnątrz.

 49Tak będzie przy końcu wieku;^a wyjdą aniołowie i oddzielą złych spośród

sprawiedliwych 50i wrzucą ich do ognistego pieca;^a tam będzie płacz

i zgrzytanie zębów.^b

 

Przypowieść o gospodarzu[25]

51Czy zrozumieliście to wszystko?[26] Odpowiedzieli Mu: Tak! 52A On im

powiedział: Dlatego każdy znawca Prawa,^a który stał się uczniem^b Królestwa

Niebios, podobny jest do człowieka gospodarza, który wyciąga ze swojego

skarbca to, co nowe i stare. 53I stało się, gdy Jezus skończył te podobieństwa,

że oddalił się stamtąd.

 

Jezus wzgardzony w Nazarecie
(Mk 6,1-6; Łk 4,16-30)

54Gdy przyszedł w swoje ojczyste strony, zaczął ich nauczać w ich

synagodze,^a tak że byli oni zdumieni^b i zastanawiali się: Skąd u Niego ta

mądrość i te przejawy mocy?^c 55Czy nie jest On synem tego cieśli?^a Czy

Jego Matce nie jest na imię Maria, a Jego braciom Jakub, Józef, Szymon

 i Juda?^b 56A Jego siostry, czy nie ma ich wszystkich u nas?[27] Skąd więc

 u Niego to wszystko? 57I zaczęli się do Niego zrażać.^a[28] Wtedy Jezus im

powiedział: Nie jest prorok bez czci, chyba tylko w ojczystych stronach

 i w swoim domu.^b 58I nie dokonał tam wielu czynów mocy — z powodu ich

niewiary.[29]

---

[1]    Królestwo Boże to rządy Boga. Wkracza ono tam, gdzie ludzie otwierają się na ewangelię i wszystkich takich ludzi obejmuje swoimi granicami.

[2]    Człowiek do normalnego funkcjonowania potrzebuje również ideałów (Mt 4,4; 9,36).

[3]    Słowo przypowieść jest przekładem gr. parabole, co znaczy: położyć obok, a zatem porównać, zobrazować. Ewangelie synoptyczne zawierają około 30 przypowieści; w Ewangelii Jana nie ma żadnej.

[4]    Chodzi nie o kamienistą rolę, ale o skałę pokrytą cienką warstwą gleby.

[5]    Dlaczego uczniom było dane? Dlatego, że mieli (w. 12). Co mieli? Otwarte oczy i uszy (w. 16) — gotowość, by „chwycić” obraz i słowo. Ludziom otwartych oczu i uszu bywa dane aż do granic obfitości! (w. 12). Co natomiast z ludźmi zamkniętymi? Do nich Bóg pragnie się „przebić” poprzez coś najbardziej przemawiającego: przez obrazy i przykłady wzięte z życia i przyrody. Ci jednak, którzy konsekwentnie oczy mrużą, aby nie widzieć (w. 14), rozminą się w końcu z tym, co mogliby mieć — zostanie im odjęte i to, co mają.

[6]    Idiom: będziecie stale słuchać…

[7]    Iz 6,9-10; 29,10; 44,18.

[8]    Znaczenie Przypowieści o siewcy: Losy zwiastowanego Słowa są jak losy sianego ziarna — owoc przynosi to, które pada w dobrą glebę otwartych umysłów i przychylnych postaw.

[9]    Nie rozumie ten, który zamyka swoje oczy, aby nie widzieć (ww. 12,15).

[10] O oddziaływaniu diabła na ludzi niewierzących czytamy: Mt 4,9; Ef 2,1nn; 1 J 5,19; o jego oddziaływaniu na wierzących czytamy: Dz 5,3; 2 Tm 2,25-26; 1 Ptr 5,8.

[11] Nie mieć korzenia to nie wnikać głębiej w znaczenie słów Jezusa (zob. J 8,31).

[12] Znaczenie Przypowieści o pszenicy i kąkolu zostało podane w ww. 37-43. Ze zwiastowaniem ewangelii jest jak z pracą na otwartym polu. Siał na nim nie tylko Chrystus i sieją nie tylko chrystusowi ludzie dobrej woli (1 Kor 3,5-9). Zarówno w czasach Jezusa, jak i teraz swoją robotę wykonuje diabeł i jego „wilki” (Mt 10,16; 1 J 2,18nn). Nie da się temu zapobiec. Naszym zadaniem jest nie robienie porządków na polu, lecz sianie dobrego ziarna i troska w wzrost — do czasu żniw (2 Kor 2,17-3,6).

[13]  Kąkol, gr. ziza,nion (dzidzanion): roślina przypominająca pszenicę; jej korzenie splatają się z korzeniami pszenicy, okres dojrzewania jest zbliżony, owoce są trujące (przyprawiają o zawroty głowy). Jeśli zostaną zmielone z pszenicą, pogarszają smak pieczywa.

[14] Znaczenie Podobieństwa o ziarnie gorczycznym: Panowanie Boże w sercach ludzi może mieć skromne początki, ale wyrasta do rozmiarów, których nikt by się nie spodziewał sądząc po tych początkach.

[15] Ziarno gorczycy było najmniejszym ziarnem używanym w Palestynie. W sprzyjających warunkach krzew gorczyczny mógł wyrosnąć na wysokość jednego metra.

[16] Znaczenie Przypowieści o zakwasie: Granice rządów Boga rozszerzają się w ten sposób, że ludzie przez Boga przeobrażeni „zarażają innych” lub, innymi słowy, budzą w nich pragnienie powierzenia swego życia Jezusowi. Jak zakwas spełnia swoją rolę, kiedy jest w dzieży z ciastem, tak też chrześcijanie „zarażają” innych poprzez swą aktywną obecność w społeczeństwie (por. 2 Kor 2,15-16).

[17] Saton: grecka miara pojemności (dla materiałów sypkich) = ok. 8,75 l lub wg Friberga 13,5 l lub wg NET 13,3 l. Co do ciężaru saton ważył nieco ponad 7 kg. Zob.: Mt 5,15; Mk 4,21; Łk 11,33; wg BW — miara. Chleb z jednego satona zaczynu wystarczał dla ok. 30 ludzi.

[18] Ps 19,2; 78,2.

[19] Dn 3,6

[20] Słowa te odnoszą się zarówno do przyjścia Jezusa po Kościół, jak i do rozprawy z tymi, którzy w niewierze Jezusa odrzucili (Dn 7,11-14; 12,3; Obj 14,14-20).

[21] Znaczenie Przypowieści o skarbie ukrytym w roli: Panowanie Boga obejmuje nie tylko część naszego życia, lecz całe. Przyjmuje się je ze wszystkimi jego konsekwencjami. Nie można mieć jabłek bez sadu, złota bez kopalni, medalu bez zawodów, dyplomu bez trudu edukacji — i doświadczać na sobie życia Chrystusa bez zaangażowania w „czarną misyjną robotę” (2 Kor 4,7-15).

[22] Znaczenie Przypowieści o perle: Panowanie Boga jest jak perła, jeden z najcenniejszych skarbów starożytności (por. Flp 3,7-12). Ale nie da się go mieć jako skarbu obok innych skarbów — ta perła kosztuje każdego jego wszystko.

[23] Znaczenie Przypowieści o sieci: W ramach ewangelizacji świata panowaniu Boga podporządkowują się różni ludzie — niektórzy szczerze, niektórzy pozornie (zob. np. Dz 8,20-22). Prawda stanie się oczywista przy końcu świata (1 Tm 5,24-25).

[24] Sieć, gr. sagh,nh (sagene): chodzi o sieć, której końce rozciągano między łodziami opuszczano ją pionowo w toń wody i ciągniono z dwóch stron (Robertson, BW 5).

[25] Znaczenie Przypowieść o gospodarzu: Znajomość Pism Świętych Starego Testamentu połączona z naśladowaniem Chrystusa czyni nas dobrymi duszpasterzami (por. Dz 18,24-28). Stary Testament staje się jasny i nabiera pełnego znaczenia w Chrystusie. Przykładem może być szczególnie Przypowieść o pszenicy i kąkolu oraz Przypowieść o sieci — oba odwołujące się do Księgi Daniela.

[26] Wolą Bożą jest nasze zrozumienie Jego Słowa (Łk 24,45; J 16,13).

[27] Jezus miał czterech braci i co najmniej dwie siostry. Rodzina składała się z conajmniej dziewięciorga osób (Mt 1,25). W czasie opisywanego w tym fragmencie zdarzenia Józef prawdopodobnie już nie żył.

[28] Lub: uprzedzać.

[29] Cuda dzieją się w środowisku właściwego dla wiary oczekiwania na działanie Boga. W tym wypadku niewiara dała o sobie znać poprzez odmówienie Jezusowi czci proroka i postawienie go na równi z innymi ludźmi. To samo odnosi się do nas, gdy Pismo Święte traktujemy jako książkę pośród książek (por. Łk 4,25-28).